Metacognitie
Wat is het?
Metacognitie is nadenken over hoe je denkt en leert. De sleutel tot metacognitie is jezelf zelfreflecterende vragen te stellen. Als je metacognitief sterk bent kan je jouw handelen, denken en leren organiseren, bijsturen en controleren.
Maar wat valt er allemaal onder metacognitie?
- Reflecteren (wat kan ik hiervan leren?)
- Na afloop evalueren (klopt het antwoord?)
- Jezelf monitoren tijdens de uitvoering (maak ik geen fouten, begrijp ik alles?)
- Systematisch werken (stap-voor-stap)
- Plannen (hoe bereik ik dat doel?)
- Doelen stellen (wat moet ik bereiken?)
- Taakoriëntatie (wat moet ik doen?)
Waarom zijn metacognitieve vaardigheden belangrijk voor jou?
Als je goede metacognitieve vaardigheden hebt, krijg je controle over je leerproces waardoor je een leertaak effectiever kan uitvoeren. Het helpt je om een zelfbewuste probleemoplosser te zijn. Metacognitie bepaalt 40% van de leerprestaties. Het is dus belangrijker dan IQ, de sociaaleconomische achtergrond en studiemotivatie voor het leerproces van leerlingen.
Door metacognitie te gebruiken tijdens het studeren kan je een balans maken van wat je al weet, waaraan je moet werken en hoe je het leren van nieuw materiaal het beste kunt aanpakken

Hoe
verbeter je jouw metacognitieve vaardigheden?
Er zijn meerdere mogelijkheden om je metacognitieve vaardigheden te verbeteren. Hieronder staan enkele tips gebundeld:
Tip 1: Gebruik een stappenplan
Kijk naar je leerplan. Je leerkracht heeft waarschijnlijk een leerstofschema of leerdoelen toegevoegd om je een idee te geven van hoe de leerstof is gestructureerd.
Vraag je af waarom je leerkracht de leerstof in deze specifieke volgorde heeft toegewezen. Hoe zijn de leerstofonderdelen onderling met elkaar verbonden? Welke voorkennis heb je die je zou kunnen helpen bij het leren van dit nieuwe materiaal?
Je kan dit doorheen het schooljaar op meerdere momenten doen, zodat je aanvullende kennis die je opdoet kunt samenvoegen.
Tip 2: Hardop denken
Alleen al het verwoorden van je gedachten kan je helpen de stof beter te begrijpen en dieper te internaliseren.
Je kunt praten met je klasgenoten, je vrienden of zelfs een huisdier.
Hardop praten is een geweldige manier om te testen hoe goed je de stof echt kent.
Als je hardop uitlegt welke stappen je neemt om een oefening op te lossen, kan je eventuele fouten in je denkproces vinden.
Tip 3: Stel jezelf vragen
Neem de tijd om eerlijk tegen jezelf te zijn over je begrip.
Dit zijn enkele metacognitieve vragen die je jezelf kunt stellen:
- Welke strategie heb ik gebruikt om dit probleem op te lossen?
- Wat is er verwarrend aan dit onderwerp?
- Hoe komt deze informatie in strijd met mijn eerdere begrip?
- Is er een link tussen deze informatie en wat we vorige week hebben geleerd?
- Welke vragen zal ik mezelf de volgende keer stellen als ik met dit soort oefeningen werk?
- Welke conclusies kan ik trekken?
Tip 4: Test jezelf
Een toets of examen mag niet de eerste keer zijn dat je beoordeelt hoe goed je de stof kent.
Zelftesten zorgen voor een duidelijk beeld van wat je wel en niet weet.
Hardop denken en aantekeningen maken helpen je onderscheiden wat je wel en niet weet.
Gebruik ook oefentoetsen en flitskaarten. Hierbij wordt je gevraagd om je kennis op te roepen en te controleren of deze correct is.
Tip 5: Bekijk je examens
Het inkijken van een examen is een goed moment om metacognitie te gebruiken.
Kijk naar wat je wist en wat je miste.
Probeer ook je voorbereiding op het examen te vergelijken met het examen.
Hou bij wat er goed lukte en wat er fout ging. Maak op basis hiervan een plan voor hoe je jouw voorbereiding de volgende keer zou kunnen veranderen.